Opleggingen op metselwerk: Bouwkundig detailleren

Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:

Opleggingen op metselwerk.

Voor de volgende onderwerpen ga naar:

algemeen;
minimale opleglengte;
oplegdruk;

kraagstenen en consoles;

Algemeen:

In de Voorschriften beton 1974 (de oude Nen 3861) onderscheidde men drie soorten opleggingen.

De vrije oplegging;
Een vrije oplegging is een ondersteuning, waarbij de hoekverdraaiïng vrij op kan treden, zodat bij belasten geen inklemmingsmoment ontstaat.

De volledige inklemming;
Een volledige inklemming is een ondersteuning, waarbij de hoekverdraaiïng volledig belet wordt, zodat bij belasten een inklemmingsmoment ontstaat.

De gedeeltelijke inklemming.
Een gedeeltelijke inklemming is een ondersteuning, waarbij de hoekverdraaiïng gedeeltelijk belet wordt. Bij belasten kan dus ook hierbij een inklemmingsmoment optreden.

Draagconstructies die op metselwerk opgelegd zijn worden bij de oplegging geacht een vrije oplegging te zijn.
De draagconstructie vormt geen één geheel met zijn ondersteuning.
Verankering is dan ook in veel gevallen noodzakelijk.
zie

als voorbeeld het onderwerp "Houten balklaagverankering" van het onderdeel "vloeren - vloeren algemeen.

Minimale opleglengte:

bron: blokkenboek Bredero beton 1981

opleggingen

Oplegdruk:

aantekeningen sterkteleer UTS bouwkunde 1966

Een balk (belast en onbelast) buigt altijd door.
Bij drukspanningen in de opleggingen moeten we daarmee rekening houden, daar niet altijd de gehele oplegging kan worden benut.

Als het metselwerk niet in staat is om de ontstane randspanningen op te nemen, dan:

metselwerk onder de balken van hardere klinkers die deze krachten wel kunnen opnemen;
een onderslagblok van natuursteen onder de balken;
een onderslagblok van beton onder de balken;
een stalen centreerplaat onder de balken;
de oplegging vergroten door toepassing van een muurdam;
de oplegging breder maken.

aantekeningen HTS bouwkunde 1977

Oplegging balken minimaal 11 cm (vuistregel 2/3 van vloerdikte).
Klamplagen aan de muur mogen niet worden meegeteld.

bron: blokkenboek Bredero beton 1981

Kraagstenen en consoles:

Een kraagsteen is een uit de muur stekende steen.
Van oudsher werden deze vooruitspringende stenen in een muur gebruikt om het gewicht van balken, gewelfribben, kroonlijsten, etc. over te dragen naar de draagmuren waarin zij uitstaken.

Versierde kraagstenen, die veelal de gewelfbogen in kerken ondersteunen, werden van natuursteen gemaakt.

De term console werd in de bouwkunde aanvankelijk alleen gebruikt voor een relatief hoge kraagsteen, vaak met een S-vorm en/of met één of twee voluten. Zie naaststaande tekening. (bron: rijksmuseum.nl)

Vandaag de dag is de benaming console de algemene term voor elk vooruitspringend constructiedeel en kunnen derhalve ook van andere materialen zijn gemaakt, zoals beton, staal of hout.